بمباران مقر احزاب کُرد در اقلیم کردستان؛ مردم محلی چه میگویند؟
محمد یراحی
...خوب بودن کافیست
به گزارش خبرگزاریهای محلی اقلیم کردستان عراق، صبح امروز ١٨ شهریور١٤٠٠، جنگندههای ایران مقر احزاب کُرد در «بربزین»، «آلانه»، «حاجی عمران» و «هلگورد» در منطقه «بالکایەتی» اقلیم کردستان را بمباران کردهاند.
این حملات در حالی رخ دادهاند که دوشنبه ١٥ شهریور١٤٠٠، سردار «محمد پاکپور»، فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسدارن انقلاب اسلامی پس از بازدید از یگانهای نظامی سپاه در شمال غرب کشور، مدعی شد گروههای تروریستی از اقلیم شمال عراق برای ایجاد ناامنی در مناطق مرزی ایران استفاده میکنند.
او همچنین به مقامات اقلیم کردستان عراق تاخت و آنها را به پناه دادن به تروریستها متهم کرد و از روستاییان خواست از مقرهای این احزاب فاصله بگیرند تا آسیبی متوجه آنها نشود.
«مرکز همکاری احزاب کردستان ایران» نیز با انتشار بیانیهای، از مردم، حکومت اقلیم کردستان و جامعه بینالمل خواسته است علیه دستاندازیهای منطقهای جمهوری اسلامی در کردستان عراق سکوت نکنند.
روستاییان مناطق مرزی در این باره چه میگویند؟
***
احزاب کُرد مخالف جمهوری اسلامی علاوه بر اردوگاههای مرکزی خود در مناطق عمقی خاک اقلیم کردستان عراق در نزدیکی شهرهای «سلیمانیه» و «کویسنجق»، تعدادی از واحدهای نظامی خود را در منطقه وسیع، صعبالعبور و کوهستانی هلگورد، بربزین، «سقر»، «گروزین»، «حصاروست»، «بهردهسوران»، «کونهری» و آلانه، از توابع شهرهای «چومان»، «سیدهکان» و «سوارن» مستقر کردهاند.
این مناطق، بخشی از قلمرو تحت کنترل «حزب دمکرات کردستان عراق» محسوب میشوند.
منطقه هلگورد در ادامه کوهستان «قندیل»، از رشته کوههای زاگرس است و عمدتا به شهرهای «اشنویه» و «پیرانشهر»، از توابع آذربایجان غربی منتهی و به عنوان مرز مشترک میان اقلیم کردستان عراق، ایران و ترکیه هم شناخته میشود.
نیروی نظامی «حزب کارگران کردستان» (pkk) نیز علاوه بر هلگورد، در منطقه «کیلهشین»، «خنیره»، «خواکورک» و بسیاری از کوهستانهای قندیل حضور دارند و در حال تردد هستند.
«رضا کعبی»، معاون دبیر اول «کومله زحمتکشان کردستان»، پیشتر در رابطه با دلیل حضور نیروهای نظامی چهار حزب از احزاب کردستان ایران که در مرکز همکاری احزاب کردستان ایران متشکل هستند، به «ایرانوایر» گفته بود با هدف آموزش نظامی، نیروهای خود را در این مناطق مستقر کردهاند چون آنها ادعا و برنامهای برای عملیات نظامی علیه ایران ندارند.
او اضافه کرده بود: «جمهوری اسلامی نیز از آرایش واحدهای نظامی ما بیاطلاع نیست و میداند که این نیروها برای حمله به آنها مستقر نشدهاند.»
با این وجود، این مناطق از سال ١٣٩٨ تا قبل از حملات امروز، دستکم پنج بار هدف حملات توپخانهای و پهپادی سپاه پاسداران قرار گرفته اما جز در تیر ۱۳٩٨، تلفات جانی به دنبال نداشتهاند.
این حمله در منطقه بردهسوران و بربزین انجام شد که جان یک دختر نوجوان را گرفت و زخمی شدن چهار شهروند مدنی و سه پیشمرگ کومله زحمتکشان کردستان را بهدنبال داشت.
در رابطه با فاصله روستاییان از نیروهای نظامی احزاب در این مناطق، دو دامدار اهل روستاهای «روست» و «سمیلان»، از توابع شهر چومان به «ایرانوایر» گفتند چراگاههای دامهایشان در این منطقه دستکم ۴۰ کیلومتر از نوار صفر مرزی فاصله دارند و از محل تردد مخالفان جمهوری اسلامی ایران هم بسیار دور هستند: «روستاییان این منطقه به خاطر کوهستان سخت و مناطق صعبالعبور آن، غیر از کشت سبزیجاتی چون خیار، گوجه و انگور، اغلب مشغول دامداری هستند و با آغاز فصل سرما، این مناطق را ترک میکنند و به شهر باز میگردند. روست و سمیلان هم تقریبا با ماشین سواری، ٤٥ دقیقه از محل تردد مخالفان جمهوری اسلامی فاصله دارند.»
یکی از شهروندان اهل شهرستان سیدکان در رابطه با تهدیدهای اخیر فرمانده سپاه پاسداران و احتمال حمله موشکی میگوید: «به نظر میرسد مخاطبان اصلی تهدید مقامات سپاه پاسداران، روستاییانی باشند که در مجاورت اردوگاههای اصلی این احزاب ساکن هستند، نه منطقه هلگورد. روستاییان مناطق مرزی تابعه چومان، سیدهکان و سوران، از جمله بربزین و بهردهسوران علاوه بر این که فاصله زیادی با محل استقرار و تردد مخالفان ایران دارند، دستکم ۴۰ تا ۵۰ کیلومتر هم از نقطه صفر مرزی دور هستند.»
یکی از دامداران اهل روستای «دیری»، از توابع شهر سوران به «ایرانوایر» گفت اگرچه دامداران و ساکنان این مناطق در حال حاضر از احتمال حمله سپاه پاسداران به این مناطق نگران و مضطرب هستند اما تاکنون مخالفتی با حضور مخالفان جمهوری اسلامی نداشتهاند چون مزاحمت و دردسری برای آنها به وجود نیاوردهاند: «آنها غیر از خرید برخی محصولات باغها و احشام برای تامین نیازهایشان، گاهی اوقات نیز در برداشت محصولات باغهای انگور و سبزیجات گوناگون به ما و دیگر روستاییان کمک میکنند.»
او همچنین در رابطه با میزان و عمق روابطشان با مخالفان جمهوری اسلامی گفت: «هفته گذشته عقرب دختر کوچک یکی از فامیل من را نیش زد و چون دسترسی به شهر سوران برایشان مقدور نبود، از واحدهای پزشکی پیشمرگها کمک خواستیم. آنها هم بلافاصله آمدند و او را مداوا کردند. حتی گاهی اوقات برای بیماری سرماخوردگی و اسهال از آنها دارو دریافت میکنیم و آنها هم بدون هیچ توقع و چشمداشتی به ما داروهای مورد نیاز میدهند.»
«انور حسین»، روزنامهنگار و تحلیلگر سیاسی ساکن اقلیم کردستان، حملات موشکی سپاه پاسداران و ارتش ترکیه علیه مخالفان خود در خاک اقلیم کردستان و همچنین تهدیدها و هشدارهای مقامات نظامی و امنیتی این دو کشور را مسبوق به سابقه میداند.
او به «ایرانوایر» میگوید به نظر میرسد که مخاطبان اصلی هشدارهای اخیر فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران، روستاییانی باشند که در مجاورت و اطراف اردوگاههای مرکزی احزاب مخالف ایران در مناطق عمقی خاک اقلیم کردستان ساکن هستند، نه ساکنان مناطق مرزی. چون این مناطق به دلیل حملات پهپادی ارتش ترکیه علیه نیروهای حزب کارگران کردستان در سالهای گذشته، جز برخی دامداران، مدتها است که از این مناطق فاصله گرفتهاند.
اردوگاه مرکزی «کومله–سازمان کردستان حزب کمونیست ایران»، «کومله زحمتکشان کردستان» و «کومله کردستان ایران» به ترتیب در مجاورت روستاهای «زرگویز»، «دیعلی» و «زرگویزله»، در امتداد یک رشته کوه در نزدیکی شهر سلیمانیه مسقر هستند. حزب دمکرات کردستان و حزب دمکرات کردستان ایران نیز به ترتیب در اردوگاههای مرکزی «قلعه دمکرات» و «اردوگاه آزادی»، در مجاورت روستای مسیحینشین «هرهموتی» با فاصلهای کمتر از ١٠ کیلومتر شهر کویسنجق مستقرند.
به گفته انور حسین، در این مناطق نیز علاوه بر مردم محلی، خانواده بسیاری از فعالان سیاسی و پناهندگان ایرانی زندگی میکنند.
او میگوید: «شمار قابل توجهی از آنها نیز یا در این روستاها زندگی میکنند یا با مردم این روستاها روابط سببی پیدا کردهاند.»
این رونامهنگار اهل سلیمانیه با اشاره به بهانهجویی جمهوری اسلامی برای اعمال فشار بر اقلیم و تحریک مردم کردستان عراق علیه مخالفان خود، در رابطه با قرابت تاریخی و روابط دیرینه مردم هر دو کردستان ایران و عراق معتقد است غیر از خود مردم، فعالان سیاسی در این احزاب به لحاظ فرهنگی، زبانی، سیاسی، تاریخی و حتی خانوادگی با مردم کردستان عراق همتبار هستند و حتی بخشی از مردم کردستان عراق محسوب میشوند: «علاوه بر نزدیکی و دوستی مردم با اعضای این احزاب، حتی اتحاد میهنی کردستان و حزب دمکرات کردستان عراق به عنوان عمدهترین احزاب اقلیم هم روابط تاریخی و سیاسی نزدیکی با احزاب کردستان ایران دارند و آنها را نماینده مردم سرزمین خود میدانند. بنابراین، این نوع اظهارات را میتوان ایجاد نوعی جنگ روانی میان مردم اقلیم و تحریک آنها علیه احزاب مخالف جمهوری اسلامی دانست.»
او البته با دیدگاهی انتقادی، ادعای برخی از مخالفان جمهوری اسلامی مبنی بر عدم استفاده از خاک اقلیم کردستان برای اعزام واحدهای نظامی به داخل ایران را رد کرد و با اشاره به یکی از همین احزاب متشکل در مرکز همکاری احزاب کردستان ایران گفت: «حضور برخی واحدهای نظامی این احزاب در مناطق مرزی اقلیم کردستان اگرچه تهدیدی بالقوه برای مردم منطقه و خود اقلیم کردستان محسوب میشود اما خود این احزاب نیز، بهویژه حزب دمکرات کردستان ایران، در رسانههای رسمی خود بارها تصاویر و فیلمهایی از حضور و فعالیت نیروهای نظامیشان در داخل خاک ایران را منتشر کردهاند. بنابراین، میتوان تهدیدهای جمهوری اسلامی را نتیجه مستقیم این نوع فعالیتهای تحریکآمیز دانست.»
او در ادامه ضمن تاکید بر قدرت، توان سیاسی و دیپلماتیک محدود حکومت اقلیم کردستان برای مقابله و خنثیسازی این نوع حملات، به حمله اخیر ارتش ترکیه به برخی مناطق اقلیم، از جمله کوههای اطراف «پنجوین» و «شارباژیر» به بهانه حضور نیروهای حزب کارگران کردستان اشاره کرد.
به گفته او، اگرچه حکومت اقلیم میتواند از طریق گفتوگو و میانجیگری میان طرفین درگیر، تنشهای را تعدیل کند و حتی مانع حملات آنها علیه مخالفان این دو کشور شود اما طرفین نیز باید سیادت و سروری حکومت اقلیم کردستان عراق را محترم بشمارند.
انور حسین با ابراز نگرانی، ضمن اشاره به فشارهای جمهوری اسلامی بر حکومت عراق، ابتدا برای خلع سلاح «سازمان مجاهدین خلق» و بعد برای اخراج یا انتقال «کمپ اشرف» از عراق به کشور آلبانی، احتمال اجرای همین سناریو برای اخراج مخالفان خود از کردستان عراق را محتمل و ممکن میداند.
او میگوید: «احزاب کردستان ایران ممکن است سرنوشتی مشابه با مجاهدین خلق داشته باشند؛ بهویژه در شرایطی که وضعیت امنیتی و استقرار اقتصادی عراق لرزان و شکننده است و این دو کشور، خاصه ایران، در عراق نفوذ چشمگیر دارد. نشانهها حاکی از آن هستند که جمهوری اسلامی در صدد فراهم آوردن مقدمات اخراج مخالفان خود از عراق بهطور کلی است.»
او در رابطه با ایجاد ترس و وحشت در میان مردم منطقه و یا مردمی که در مجاورت این احزاب زندگی میکنند، معتقد است: «بسیار طبیعی است که نه فقط روستاییان مناطق مرزی بلکه کل مردم کردستان عراق هم از حملات سپاه پاسداران و ارتش ترکیه ترس و واهمه داشته باشند. اما باید توجه داشت زمانی که فرودگاه اربیل بارها هدف موشکهای گروههای وابسته به حشدالشعبی قرار میگرفت، نه تنها مردم اطراف فرودگاه و داخل اربیل بلکه کل شهروندان اقلیم میترسیدند و نگران جان خود و فرزندانشان بودند.»