رضا خندان مهابادی : زندان اوین قتلگاه است
محمد یراحی
...خوب بودن کافیست
رضا خندان مهابادی»، نویسنده، منتقد ادبی و عضو زندانی کانون نویسندگان ایران، امروز ۳ بهمن۱۴۰۰ در تماسی تلفنی با «خبرنگاری جرم نیست»، از ادامه ابتلای خود به ویروس کرونا و وخامت وضعیت ریههایش گفت.
خندان مهابادی همچنین با «ناعادلانه» خواندن حکم زندان خود، نسبت به وضعیت بهداشتی زندان اوین انتقاد کرد و آن را «قتلگاه» خواند.
رضا خندان مهابادی از تاریخ ۵ مهر ۱۳۹۹ در اوین زندانی است. این عضو کانون نویسندگان ایران به دلایلی همچون تدوین کتاب «۵۰ سال کانون نویسندگان ایران»، انتشار بیانیههای این کانون، حضور بر مزار «محمد مختاری» و «محمدجعفر پوینده» و شرکت در مراسم سالروز «احمد شاملو»، به اتهاماتی مانند «تبلیغ علیه نظام» و «اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور» متهم شد.
در نهایت شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران، رضا خندان مهابادی را به تحمل شش سال زندان محکوم کرد. «کیوان باژن» و «آرش گنجی» نیز از دیگر اعضای زندانی کانون نویسندگان ایران هستند.
رضا خندان مهابادی، سهشنبه ۳۰ آذر به دلیل ابتلا به ویروس کرونا در زندان اوین، تحت تدابیر امنیتی به بیمارستان طالقانی تهران اعزام شده بود و در بخش مراقبتهای ویژه این بیمارستان بستری شد. پس از اینکه وضعیت جسمانی او رو به وخامت گذاشت، با اعطای مرخصی درمانی و انتقال او به بیمارستان مجهزتر موافقت شد.
این نویسنده و منتقد ادبی، امروز ۳ بهمن ۱۴۰۰ درباره آخرین وضعیت خود به «خبرنگاری جرم نیست» گفته است: «هنوز نمیدانم که قرار است مرخصی تمدید شود یا من را به زندان بازگردانند. دیروز آزمایشها و تستهای پزشکی که سازمان پزشکی قانونی میخواست را برایشان بردیم و آنها هم نظرشان را درباره کیفیت سلامتی من برای دادستانی یا دادیاری زندان اوین فرستادهاند. نمیدانم نظر اداره پزشکی قانونی چه بوده است و آیا مثلا مرخصی طول درمان دادهاند یا خیر. دادستانی باید نامه پزشکی قانونی را بررسی کند و به ما جواب بدهد، اما طبق آخرین سیتیاسکنی که از ریههایم گرفتند، هردو ریه من همچنان با ویروس کرونا درگیر است. علاوه بر این؛ تنگینفس دارم و ضربان قلبم هم بسیار بالا است. پزشکانی که من مرا معاینه کردند گفتند یک مدت دیگر باید تحت مراقبت باشم تا ریههایم به شرایط نرمال بازگردند.»
خندان مهابادی درباره شرایط زندان اوین گفت: «شرایط بهداشتی در زندان اوین، اصولا برای هیچکس قابل تحمل نیست، مخصوصا وقتی کسی بیمار شود زندان برایش تبدیل به قتلگاه میشود که نمونهاش هم متاسفانه بکتاش آبتین است. اصلا این آراء و احکام قضایی را عادلانه نمیدانیم. ما درحالی این حکم غیرعادلانه را میگذرانیم که اپیدمی کرونا یقه جامعه را گرفته است. کوچکترین امکانی برای مداوا و مراقبت پزشکی در زندان اوین وجود ندارد و همه اینها دست به دست هم میدهد تا زندانیان به شیوههای مختلف کشته شوند.»
خندان مهابادی همچنین خبر داده است که همزمان با او، چندین زندانی دیگر در اتاقها و سالنهای مختلف زندان اوین به ویروس کرونا مبتلا شدهاند.
رضا خندان مهابادی، یک هفته قبل از اعزام به بیمارستان طالقانی، با علائم تب، تنگی نفس، سرفه، ضعف شدید و بدندرد مواجه شد بود و چندین بار به بهداری زندان اوین مراجعه کرد، اما هر بار با چند داروی مختصر به بند هشت اوین بازگردانده شده است. در نهایت و پس از اعتراض سایر زندانیان، بازجو و قاضی پرونده او با اعزام به بیمارستان موافقت کردند.
اتفاقی که پیش از آن برای بکتاش آبتین، شاعر و فیلمساز هم رخ داده بود و علیرغم وضعیت وخیم جسمانی، مقامات زندان اوین با اعزام بهموقع او به بیمارستان مخالف میکردند تا در نهایت فوت شود. بسیاری از فعالان حقوق بشر، حقوقدانها و همبندیهای بکتاش آبتین در زندان اوین، دستگاه قضایی و امنیتی ایران را به «قتل عمد» این هنرمند متهم کردهاند؛ زیرا به گفته پزشکان متخصص، اگر او فوری پس از ابتلا به کرونا به بیمارستان منتقل میشد، زنده میماند.
کانون نویسندگان ایران، امروز در کانال تلگرامی خود درباره رضا خندان مهابادی نوشته است: «او پس از ترخیص از بیمارستان به جای تمرکز بر درمان، بارها وقتش را صرف انجام آزمایشهای پزشکی و طی مراحل اداری و قانونی برای تمدید مرخصی استعلاجی کرده است و علاوه بر تحمل عوارض بیماری، با تشویشِ عدم تمدید مرخصی نیز مواجه بوده است. آزمایشها و عکسها نشان میدهد که ریه خندان همچنان درگیر است، ضربان قلب وی بسیار بالاست و تنگی نفس دارد. با توجه به بیماریهای دیگر او، چنانچه با این وضعیت به زندان بازگردانده شود، جان او در خطر قرار میگیرد و بیم آن میرود که اتفاق ناگوار دیگری رقم بخورد. کانون نویسندگان ایران که به تازگی عضو شجاع و مقاوم خود، بکتاش آبتین را در اثر اقدامات عامدانهی حکومت از دست داده است، بازگرداندن رضا خندان مهابادی به زندان را تهدیدی برای سلامت و جان او میداند و یادآوری میکند که مسئولیت هر گزندی به او بر عهدهی حکومت است.»
طی دو سال گذشته، مساله شیوع ویروس کرونا در زندانهای ایران یکی از دغدغههای اصلی فعالان حقوق بشر در کشور بوده است و آنها بارها نسبت به عدم رعایت پروتکلهای بهداشتی و مخالفت با اعطای مرخصی درمانی به زندانیان اعتراض کردهاند. این اعتراضات پس از اعلام خبر قرنطینه کرونایی بکتاش آبتین در حسینیه بند هشت زندان اوین در فروردین ۱۳۹۹ بیشتر از قبل شد و منتقدان، نهادهای اطلاعاتی و قوه قضاییه را به شکنجه و آزار عمدی زندانیان سیاسی متهم کردند.
پس از درگذشت بکتاش آبتین، زندانیان سیاسی در زندانهای اوین و رجاییشهر، کانون نویسندگان ایران، «نویسندگان ایرانی در تبعید»، «انجمن قلم ایران در تبعید» و «انجمن قلم آمریکا» در بیانیههایی جداگانه، نظام جمهوری اسلامی ایران را قاتل بکتاش آبتین معرفی کردند.
«سوزان ناسل»، مدیر اجرایی انجمن قلم آمریکا شامگاه ۱۸دی۱۴۰۰ به وقت ایران گفت: «بدترین ترسهای ما حالا تحقق یافتند، زیرا ما در سوگ مرگ شاعری هستیم که مرگ او کاملا قابل پیشگیری بود. کرونا یک قاتل طبیعی است؛ اما مرگ آبتین در هر مرحله با حمایت و کمک حکومت ایران شکل گرفت. زندان اوین تهران محل وقوع این جنایت بود و حبس ناعادلانه او را تبدیل به حکم اعدام کردند. آبتین از درمان پزشکی منع شد، بیماریهای او را نادیده گرفتند و او را با غل و زنجیر به تخت بیمارستان بستند.».
همچنین «جمشید برزگر»، روزنامهنگار ایرانی ساکن اروپا، از روز ۳۰ دی، اعتصاب غذای یک هفتهای خود را با هدف «اعتراض به قتل بکتاش آبتین توسط دستگاه قضایی و امنیتی نظام جمهوری اسلامی»، مقابل محل برگزاری مذاکرات احیای «برجام» در وین اتریش آغاز کرده است.