روز سهشنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۱ وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا گزارش سالیانه خود از وضعیت حقوق بشر در جهان را ارایه کرد.
در این گزارش ایران به نقض موارد متعدد حقوق بشر متهم شده و از جمله آن به تلاشهای جمهوری اسلامی ایران برای آدمربایی مخالفان، قتلهای غیرقانونی یا خودسرانه به دست حکومت و عوامل آن، ناپدیدسازی قهری، شکنجه، بازداشتهای سیاسی، اقدامات تلافیجویانه سیاسی علیه اشخاص در دیگر کشورها همچون قتل اشاره شده است.
در این گزارش ضمن اشاره به آمار بالای اعدامها در ایران آمده است که اکثریت اعدامهای انجام شده در ارتباط با جرایمی بوده که مطابق قوانین بینالمللی یا در زمره جرایم جدی قرار نمیگیرند و یا روند دادرسی و محاکمه آنها ناعادلانه و بدون تشریفات قانونی برگزار شده است.
صدور مجازات مرگ برای کودکان و نوجوانانی که پیش از رسیدن به سن قانونی مرتکب برخی جرایم شدهاند بعنوان یکی از مصادیق بارز نقض حقوق بشر در این گزارش قید شده است.
این گزارش همچنین با ارجاع به سخنان جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران، نوشته است که تقریبا تمام موارد اعدام در ایران به منزله «محرومیت خودسرانه از زندگی» بوده و جمهوری اسلامی از حکم اعدام به عنوان یک «ابزار سیاسی» استفاده میکند.
وزارت خارجه ایالات متحده بدون اشاره به نام افرادی همچون مسیح علینژاد و جمشید شارمهد به آدمرباییهای انجام شده با انگیزه سیاسی توسط عوامل حکومت ایران اشاره کرده و نوشته است که لباس شخصیها بدون هشدار قبلی اقدام به دستگیری وکلا، روزنامهنگاران و فعالان مدنی میکنند و مقامات حکومتی نیز از تایید بازداشتها یا ارائه اطلاعات درباره آنها خودداری مینمایند.
از دیگر مواردی که بعنوان مصادیق نقض گسترده حقوق بشر توسط وزارت خارجه آمریکا در این گزارش آمده شکنجه و رفتارهای ظالمانه و غیرانسانی با بازداشتشدگان توسط حکومت ایران است. این گزارش به مواردی از شکنجه جسمانی و ذهنی مخالفان سیاسی در زندانهای مختلف ایران اشاره کرده و از « تهدید به اعدام یا تجاوز، معاینات اجباری واژن یا مقعد، ممانعت از خواب، ممانعت از دریافت خدمات درمانی و شوک الکتریک» بعنوان مصادیق آن یاد کرده است.
گزارش وزارت خارجه آمریکا در ادامه به بازداشتهای گسترده مخالفان سیاسی و دگراندیشان و اقلیتهای دینی در ایران اشاره کرده است که علت بازداشت آنها صرفا عقاید آنان بوده است.
بنا بر آنچه در این گزارش آمده است حکومت ایران مخالفان سیاسی را با اتهامات مبهمی مثل «اقدامات ضدانقلابی»، «مفسد فیالارض»، «همراهی با استکبار جهانی» و «محاربه با خدا» محاکمه و زندانی میکند.
روز گذشته خبر بازداشت سومین عضو یک خانواده بهایی در تهران در رسانهها منتشر شد.
خانم سعیده خضوعی شهروند بهایی ساکن تهران روز گذشته وقتی برای دفاع از اتهامات خود به بازپرسی دادسرای اوین مراجعه کرده بود، بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد.
ارسلان یزدانی فرزند و سمیرا ابراهیمی عروس خانم خضوعی نیز پیشتر توسط نهادهای امنیتی بازداشت شده و هماکنون به قید وثیقه آزاد هستند.
وزارت خارجه ایالات متحده همچنین جمهوری اسلامی را به انتقامجویی از مخالفان سیاسی خود در خارج از کشور متهم کرده و به مواردی چون آدمربایی یا تلاش برای آدمربایی اشاره دارد
روحالله زم از جمله این مخالفان سیاسی بود که نیروهای امنیتی ایران با حربه او را از پاریس به عراق آوردند و در آنجا وی را بودند و به ایران منتقل کردند و سرآخر نیز اعدامش کردند. حبیب اسیود و جمشید شارمهد نیز دو فعال دیگری هستند که به شیوههای مشابه ربوده و به ایران منتقل شدهاند. این گزارش همچنین به مورد تلاش برای ربودن مسیح علینژاد، فعال سیاسی مقیم ایالات متحده، اشاره دارد.
بخشی از گزارش وزارت خارجه ایالات متحده به نقش ایران در منازعات منطقهای میپردازد و سپاه پاسداران و حکومت ایران را به حمایت از گروههای شبهنظامی و سازمانهای تروریستی در عراق و یمن متهم میکند.
این گزارش با اشاره به نقش حکومت ایران در حمایت از سازمان تروریستی مانند کتائب حزب الله در عراق نوشته است که جمهوری اسلامی در اعدامهای غیرقانونی، ناپدیدسازیهای قهری و دیگر موارد نقض حقوق بشر در این کشور نقش داشته است.
همچنین جمهوری اسلامی در یمن با صرف صدها میلیون دلار به طولانی شدن جنگ کمک کرده و تسلیحاتی نیز که برای شورشیان حوثی فراهم آورده در حمله به شهروندان غیرنظامی و زیرساختهای غیرنظامی در یمن و عربستان سعودی به کار گرفته شده است.
اندکی پیش از انتشار گزارش سالانه وزارت خارجه ایالات متحده درباره بررسی وضعیت حقوق بشر در جهان، سازمان عفو بینالملل نیز در یک گزارش تحقیقی ۱۰۸ صفحهای هشدار داد مقامهای جمهوری اسلامی با ممانعت عامدانه از دسترسی زندانیان بیمار به مراقبتهای حیاتی در حال ارتکاب نقض تکاندهنده حق حیات هستند.
این گزارش که با عنوان «در اتاق انتظار مرگ: مرگهای در پی محرومیت از مراقبتهای پزشکی در زندانهای ایران» منتشر شده، تاکید کرده است که تعداد واقعی این گونه مرگها در زندانهای ایران «احتمالا بسیار بیشتر است».
عفو بینالملل با اشاره به «زندگیهای کوتاه شده» در زندانهای ایران، گزارش داده در اکثر قریب به اتفاق موارد ثبتشده، زندانیان فوت شده جوان یا میانسال بودهاند؛ ۲۳ نفر بین ۱۹ تا ۳۹ سال و ۲۶ نفر بین ۴۰ تا ۵۹ سال داشتهاند.
مرگ زندانیان بر اثر محرومیت از دسترسی به مراقبتهای پزشکی در حالی در زندانهای ایران روی میدهد که علت نیاز برخی از آنان به خدمات پزشکی «صدمات جبرانناپذیری» بوده که به آنها هنگام دستگیری یا حین حبس وارد شده است.
از جمله زندانیان بیمار که در زندانهای ایران میتوان به مرگ بکتاش آبتین شاعر منتقد جمهوری اسلامی اشاره کرد.
بکتاش آبتین در تاریخ ۵مهر۱۳۹۹ در اوج بحران شیوع کووید ۱۹ در ایران، برای تحمل دوران محکومیت به زندان اوین تهران منتقل شده بود.
او در زندان به ویروس کرونا مبتلا شد و اخیراً با درگیری ریه به بیمارستان منتقل شد.
این عضو کانون نویسندگان ایران، به دلایلی همچون تدوین کتاب ۵۰ ساله کانون نویسندگان ایران، انتشار بیانیههای این کانون، حضور بر مزار «محمد مختاری» و «محمدجعفر پوینده» و شرکت در مراسم سالروز «احمد شاملو»، در دادگاه با اتهامات «تبلیغ علیه نظام» و «اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور» مواجه شده بود.
همسر بکتاش آبتین در گفتوگو با «خبرنگاری جرم نیست» گفته بود: «خواستند او را بکشند. به کما رفته است و جانش در خطر است».
از دیگر زندانیان سیاسی ایران که به دلایل مشابه قید شده در این گزارش جان خود را از دست داد میتوان به بهنام محجوبی، درویش جوان زندانی در اوین اشاره کرد.
بهنام محجوبی نیز علیرغم هشدار پزشکان در خصوص عدم توانایی تحمل حبس به دلیل بیماری برای مدتها در زندان بود. او چند نوبت از دریافت داروهای خود محروم شد و به جای آنکه تحت مداوا قرار بگیرد به بیمارستان امینآباد تهران محل نگهداری بیماران روحی و روانی منتقل و برای مدت طولانی تحت شکنجه قرار گرفت.
سرانجام اسفندماه ۱۳۹۹ این درویش زندانی در پی به اغما رفتن به دلیل آنچه از سوی مقامات زندان «مسمومیت دارویی اعلام شده بود در بیمارستان لقمان جان باخت.
گزارش جدید عفو بینالملل فقط به مرگهای بر اثر عدم دسترسی به مراقبتهای پزشکی میپردازد؛ مرگهای ناشی از شکنجه، استفاده از سلاح گرم یا سایر بدرفتاریها با زندانیان در ایران در گزارش قبلی این سازمان مورد بررسی قرار گرفته بود.
