سارینا اسماعیل زاده کشته شده در اعتراضات؛ تایید سازمان حقوق بشر ایران
محمد یراحی
...خوب بودن کافیست
به دنبال انتشار خبر خبرگزاری میزان وابسته به قوه قضاییه که به نقل از رئیس کل دادگستری استان البرز علت مرگ سارینا اسماعیلزاده نوجوان ۱۶ ساله را «سقوط از ارتفاع» اعلام کرد مرکز حقوق بشر ایران با انتشار گزارشی نوشت این دختر نوجوان در جریان اعتراضات اخیر در کرج کشته شده است.
پیشتر عفو بینالملل نام سارینا اسماعیل زاده، شهروند ساکن مهرشهر کرج را بعنوان یکی از کشتهشدگان اعتراضات سه هفته گذشته در ایران اعلام کرده بود.
سازمان حقوق بشر ایران با تایید اینکه این نوجوان ۱۶ ساله روز پنج شنبه، ۳۱ شهریور ۱۴۰۱، پس از حضور در تجمعات اعتراضی کرج، به دلیل ضربات متعدد باتونِ نیروهای امنیتی، جان خود را از دست داده است.
سازمان حقوق بشر ایران در گزارشی که امروز ۱۵ مهرماه منتشر کرده است نوشته پس از گفتوگو با شاهدان و بررسیهای متعدد کشتهشدن سارینا در این اعتراضات را تایید و فشار نهادهای امنیتی بر خانواده او و اخذ اعتراف اجباری از آنها را محکوم میکند.
محمود امیریمقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران، نهادهایی همچون صدا و سیما را « بازوی پروپاگاندای امنیتی» نظام جمهوری اسلامی توصیف کرده و گفته است: «صدا و سیما میخواهد علی خامنهای و نیروهای تحت امرش را از مسئولیت قتل سارینا اسماعیلزاده مبرا کند؛ چنان که این روش را برای قتلهای حکومتی دیگر همچون قتل مهسا (ژینا) امینی و نیکا شاکرمی به کار گرفت.»
مدیر سازمان حقوق بشر ایران صدا وسیما و تمام نهادهایی که در پروسه گرفتن اعترافات اجباری از خانواده جانباختگان مشارکت دارند را شریک در جرایم مقامات جمهوری اسلامی دانسته و گفته است: « ناقضان حقوق بشر، از جمله صداوسیمای جمهوری اسلامی و مدیران و بازجو-خبرنگاران آن باید از جانب جامعه بینالملل مورد پیگرد قانونی و تحریم هدفمند قرار بگیرند.»
سازمان حقوق بشر ایران دربخش دیگری از گزارش منتشر شده درباره جزییات روزی که سارینا در جریان اعتراضات جان خود را از دست داد نوشته است که او ظهر ۳۱ شهریور ماه به همراه تعدادی از دوستانش از کلاس زبان انگلیسی باز میگشته و به تجمع مردمی که در نزدیکی آموزشگاه زبان بوده ملحق شده است: « در این تجمع مأموران امنیتی، سارینا را با ضربات متعدد باتون بر روی سر، مورد ضرب و جرح قرار دادهاند به طوری که او از ناحیه سر دچار خونریزی شدید شده است. »
این گزارش به نقل از یک منبع نزدیک به خانواده سارینا نوشته است که این دختر نوجوان برای مداوا به خانه یکی از شهروندان در نزدیکی محل تجمع منتقل شده اما برای نجات او دیر شده بود. او همچنین گفته است که دوستان سارینا حوالی ساعت ۱۰:۳۰ شب موفق به تماس با خانواده او شده و کشته شدن سارینا را به آنها اطلاع دادند.
بر اساس اطلاعات منتشر شده در گزارش سازمان حقوق بشر پیگری خانواده سارینا از بیمارستانها و سردخانهها برای یافتن فرزندشان تا سحرگاه یکم مهرماه بینتیجه مانده و کسی به آنها درباره محل نگهداری پیکر او پاسخ روشنی نداده است.
سازمان حقوق بشر در ادامه این گزارش آورده است که خانواده سارینا ظهر روز اول مهر حوالی ساعت ۱۲ تماسی دریافت کردهاند و به آنها گفته شده خود را به آرامستان برسانند و پیکر آماده به خاکسپاری فرزندشان را تحویل بگیرند.
پیکر سارینا اسماعیلزاده به سیاق اغلب کشتهشدگان اعتراضات در محاصره نیروهای امنیتی و بدون حضور بستگان و نزدیکانشان دفن شده است و تنها صورت سارینا برای شناسایی به خانواده او نشان داده شده است.
بهگفته منابع آگاهی که با سازمان حقوق بشر ایران گفتگو کردهاند در همین اندازه از رویت چهره نیز خانواده آثار متعدد ضرب و جرح بر صورت این دختر نوجوان را دیدهاند و شهادت دادهاند که قسمت سمت راست پیشانی سارینا، بهدلیل شدت ضربات، کامل متلاشی بوده است.
بر اساس آنچه سازمان حقوق بشر ایران نوشته است مادر، دایی، خاله و همه اعضای خانواده این دانشآموز ۱۶ ساله از همان ابتدا تا امروز تحت فشار ماموران امنیتی و مقامات قضایی بودهاند تا با تایید سناریوی دروغین خودکشی او در مقابل دوربین تلویزیون بنشینند و کشته شدن او در جریان اعتراضات را انکار کنند.
بهگفته فرد آگاهی که با سازمان حقوق بشر ایران گفتگو کرده است، تاکنون خانواده سارینا چندین بار به پلیس آگاهی و دادسرا احضار شدهاند و از آنها بازجویی شده است.
این منبع نزدیک همچنین گفته است: «در دادسرا و اداره آگاهی، افرادی از صدا و سیما هم حضور داشتهاند و از خانواده خواسته شده در برابر دوربین یک سری حرفهای دیکته شده از طرف مأموران امنیتی را تکرار کنند اما خانواده قبول نکردهاند. همچنین در دادسرا از مادر سارینا خواستهاند علت فوت را پرت شدن از بلندی اعلام کند اما مادر سارینا بارها این درخواست را رد کرده است.»
به گفته منابع نزدیک به خانواده سارینا اسماعیلزاده، فشارها، احضارها و تهدیدهای نهادهای امنیتی و مراجع قضایی به قدری زیاد است که خانواده سارینا حتی اجازه برگزاری عزاداری برای سارینا را ندارد و مأموران امنیتی در یک نوبت با مراجعه به محل زندگی سارینا، بنرها و پوسترهای عزدارای را هم با خود بردهاند.
هم زمان، خبرگزاری مهر وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی، یک ویدئوی کوتاه حاوی اعترافات اجباری مادر سارینا اسماعیل زاده را منتشر کرد که او در این ویدئو کشته شدنِ دخترش به دست مأموران امنیتی را به طور کامل انکار میکند. در این ویدئو همچنین، مجری، سعی میکند چنین القاء کند که سارینا اسماعیل زاده پیش از مرگ، سابقه خودکشی داشته و وضعیت روانیِ مناسبی نداشته است.
سازمان حقوق بشر ایران علاوه بر این نوشته است که امکان پیگیری حقوقی پرونده سارینا علیرغم صدور دستور مستقیم توسط دادستان تاکنون فراهم نشده است. مادر و دایی و برادر این دختر نوجوان بصورت مداوم از طرف نهادهای امنیتی احضار میشوند اما مقامهای قضایی از ورود وکیل به پرونده جلوگیری کردهاند.
منبع آگاهی که با سازمان حقوق بشر ایران گفتگو کرده است با تایید این نکته که گواهی فوت سارینا اسماعیلزاده در روز خاکسپاری توسط ماموران امنیتی ضبط شده و به آنها تحویل داده نشده نوشته است: «در دادسرا از خانواده سارینا خواسته شده که در مورد کشته شدنِ دخترشان با رسانهها و به ویژه رسانههای خارج از کشور مصاحبه نکنند تا این پرونده مانند دیگر پروندههای کشته شدگانِ اعتراضات جاری در ایران، زبانزد نشود. همچنین در حال حاضر تلفنهای اعضای خانواده سارینا از طرف نهادهای امنیتی شنود میشود و مادر سارینا به اعضای خانواده و بستگان خود گفته که هنگام مکالمات تلفنی، روی خط تلفن همراه او صداهای متفاوتی شنیده است.»
در روزهای گذشته حکومت جمهوری اسلامی با سناریو سازی مشابه و اخذ اعترافات اجباری از خانواده نیکا شاکرمی، یکی دیگر از شرکت کنندگان در اعتراضات سراسری در تهران، سعی کردند که علت مرگ این شهروند ۱۷ ساله را، سقوط از پشت بام یک ساختمان اعلام کنند.
نیکا شاکرمی، از شرکت کنندگان در اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ ایران، روز ۲۹ شهریور ماه، در حالی که در آخرین تماس تلفنی خود گفته بود ماموران به دنبالش هستند، حوالی بلوار کشاورز تهران مفقود شد. جسد آسیب دیده او پس از ۱۰ روز از طرف خانوادهاش شناسایی شد. همچنین مأموران امنیتی اجازه برگزاری مراسم دفن را به خانواده نیکا شاکرمی نداده و این شهروند جان باخته را به شکل مخفیانهای در قبرستان یکی از روستاهای استان لرستان به خاک سپردند.
روز گذشته ۱۳ مهر ماه، اعترافات اجباریِ خاله و دایی نیما شاکرمی نیز از صدا و سیما پخش شد. ویدیویی که تناقضات متعدد آن به سرعت توجه کاربران فضای مجازی را جلب کرد و حتی در بخشی از آن سایه فردی در پشت دوربین مشهود بود که خطاب به دایی نیکا گفت: «بگو لجن.»
دایی و خاله نیکا شاکرمی در طی روزهای پس از کشته شدنِ نیکا، به دست مأموران امنیتی بازداشت شدهاند و این اعترافات تحت فشار از آنها اخذ شده است.